Sáng nay 2-8, Bộ Tài chính và UBND TP.HCM tổ chức hội nghị công bố nghị quyết của Quốc hội về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam. Đây được xem là một bước đi chiến lược, không chỉ góp phần thúc đẩy kinh tế đất nước mà còn khẳng định vị thế mới của Việt Nam trên bản đồ tài chính toàn cầu.

Hàng loạt ưu đãi cho nhà đầu tư

Nghị quyết của Quốc hội về trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam (nghị quyết số 222) sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1-9, là một bước pháp lý quan trọng để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP.HCM và Đà Nẵng.

Hàng loạt chính sách ưu đãi đã được thiết kế để tạo môi trường kinh doanh hấp dẫn, cạnh tranh, thu hút các doanh nghiệp tài chính, quỹ đầu tư, công ty công nghệ tài chính và nhà đầu tư chiến lược từ khắp nơi trên thế giới hội tụ về Việt Nam.

Trong đó, thu nhập của doanh nghiệp từ dự án đầu tư mới tại trung tâm tài chính quốc tế thuộc ngành nghề ưu tiên được áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 30 năm, miễn thuế thu nhập doanh nghiệp tối đa không quá 4 năm và giảm 50% số thuế phải nộp tối đa không quá 9 năm tiếp theo. Ngay cả các dự án không thuộc ngành nghề ưu tiên cũng nhận được ưu đãi tương tự nhưng với thời gian ngắn hơn.

Đối với thuế thu nhập cá nhân, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, người có trình độ chuyên môn cao làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế được miễn thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2030. Trong khi đó, cá nhân có khoản thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần, vốn góp, quyền góp vốn vào thành viên của trung tâm cũng được miễn thuế thu nhập cá nhân đến hết năm 2030.

Đối với chính sách ngoại hối, các thành viên được phép sử dụng ngoại tệ trong các hoạt động, giao dịch và dịch vụ. Đặc biệt quan trọng là các doanh nghiệp có thể chuyển vốn ra vào trung tâm thuận lợi hơn.

Bên cạnh đó, chính sách tài chính, phát triển thị trường vốn cũng được ưu đãi để thu hút nguồn vốn cho các doanh nghiệp trong trung tâm tài chính.

Đặc biệt, nghị quyết cũng quy định các chính sách tài chính thử nghiệm có kiểm soát cho dịch vụ tài chính ứng dụng công nghệ (fintech) và đổi mới sáng tạo. Các chính sách ưu đãi cho các lĩnh vực trọng tâm như tài chính xanh, tài sản số và fintech, thị trường hàng hóa và hàng hóa phái sinh... cũng được phân cấp phân quyền để cơ quan điều hành được phép ban hành.

Cơ hội hút vốn vào chuyển đổi xanh, chuyển đổi số

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Xuân Hòe - tổng thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam - cho rằng việc thành lập trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM sẽ có 4 tác động lớn tới sự phát triển của TP. 

Thứ nhất là hút được một lượng lớn vốn đầu tư nước ngoài thông qua dòng vốn FII (đầu tư gián tiếp nước ngoài) và dòng vốn FDI (đầu tư trực tiếp nước ngoài) vào các ngành quan trọng mà Việt Nam có lợi thế. Thứ hai là sẽ tạo ra công ăn việc làm cho những người làm trong lĩnh vực tài chính cao cấp. 

Thứ ba, khi dịch vụ tài chính phát triển ở mức cao sẽ đóng góp tích cực cho tăng trưởng GRDP của TP.HCM. Thứ tư là sẽ hút một lượng nhân tài, lao động chất lượng cao vào làm việc tại trung tâm tài chính quốc tế.

Tuy nhiên, ông Hòe cho rằng trung tâm tài chính quốc tế không phải là các trụ sở, nhà cao ốc, mà yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của trung tâm tài chính quốc tế là thể chế phải phù hợp, đủ điều kiện để phát triển. 

"Trong nhiều điều kiện để lập trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM, theo tôi, có hai điều kiện quan trọng. Đó là vấn đề tự do hóa tài khoản vốn của Việt Nam; dòng tiền phải ra vào trung tâm tài chính quốc tế bình thường, không bị khống chế như hiện tại. 

Nói cách khác là tài khoản vốn của Việt Nam phải tự do chuyển đổi. Đây là điều kiện quan trọng nhất, vì khi nhà đầu tư đã vào trung tâm tài chính quốc tế của Việt Nam nhưng sau một thời gian ngắn thấy rủi ro họ có thể quay ra ngay", ông Hòe nói.

Theo ông Hòe, tự do dòng tiền liên quan tới câu chuyện điều hành tỉ giá và thị trường ngoại hối của Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước cần một lộ trình để xử lý tốt bộ ba bất khả thi trong chính sách tiền tệ (tỉ giá hối đoái cố định, chính sách tiền tệ độc lập để ổn định giá cả, tự do lưu chuyển vốn). Đây là điều kiện đầu tiên mà nhiều trung tâm tài chính quốc tế các nước đã làm được. 

"Chúng ta nên lựa chọn thu hút dòng vốn vào lĩnh vực chuyển đổi năng lượng, dòng tài chính xanh để thay đổi vị thế của Việt Nam, hướng tới xuất khẩu bền vững hơn. Ngoài ra, cần hút vốn vào lĩnh vực đổi mới sáng tạo và công nghệ số, AI, fintech", ông Hòe nói.

Trong khi đó, ông Đỗ Thiên Anh Tuấn - giảng viên Trường Chính sách công và quản lý, Đại học Fulbright Việt Nam - nhận định trung tâm tài chính quốc tế không đơn thuần là một khu vực địa lý có ưu đãi. 

Theo ông Tuấn, nếu tạo ưu đãi bên trong thì ngay những định chế tài chính đang hoạt động tại Việt Nam cũng chuyển vào trung tâm tài chính để hưởng ưu đãi trong khi không tạo ra, cung cấp dịch vụ tài chính mới. 

Do đó, chúng ta cần xây dựng các cơ chế ưu đãi nhưng phải gắn với cam kết của nhà đầu tư trong việc tạo ra các dịch vụ tài chính mới gắn liền với đổi mới sáng tạo, tạo ra các sản phẩm dịch vụ tài chính mới, có giá trị gia tăng cao giúp doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn hơn.

Thu hút các tập đoàn tài chính hàng đầu

PGS.TS Trần Hoàng Ngân cho hay Việt Nam đang có cơ hội lớn để phát triển trung tâm tài chính quốc tế, thực hiện giấc mơ trở thành nền kinh tế phát triển tốc độ cao.

Theo ông Ngân, trung tâm tài chính quốc tế phải có vai trò phục vụ định hướng phát triển kinh tế, hỗ trợ vốn cho nền kinh tế, doanh nghiệp và Chính phủ thực hiện các dự án đầu tư lớn như đường sắt đô thị, đường sắt tốc độ cao. 

Ông Ngân cho rằng trung tâm tài chính quốc tế sẽ là trợ lực cho các trụ cột phát triển của TP.HCM sau sáp nhập như công nghiệp, logistics, cảng biển, dịch vụ chất lượng cao... 

Theo ông, cần thu hút các tập đoàn tài chính lớn có mặt tại trung tâm tài chính để tạo sự lan tỏa từ hoạt động và luân chuyển vốn toàn cầu của họ. Bài học kinh nghiệm là thu hút các tập đoàn, định chế tài chính lớn vì họ sẽ tự thu hút bạn bè, đối tác của họ cùng đến hoạt động, đầu tư. 

Bên cạnh đó, ông Ngân cũng cho rằng cần đầu tư mạnh vào hạ tầng giao thông, hạ tầng số, hạ tầng dữ liệu, hạ tầng năng lượng, đặc biệt là hạ tầng số, để kết nối với các trung tâm tài chính toàn cầu.

Ông Mohammad Yousuf Al Najjar - phó chủ tịch cấp cao phụ trách phát triển và dự án của Trung tâm tài chính quốc tế Dubai - cho rằng hạ tầng rất quan trọng đối với một trung tâm tài chính nên Việt Nam cần chú ý đến các yếu tố này khi phát triển trung tâm.

Đối với bên trong các tòa nhà phải có thiết kế phù hợp, đáp ứng nhu cầu lớn của các trung tâm dữ liệu nên phải đảm bảo ổn định về điện, hệ thống làm mát của các trung tâm dữ liệu. Còn với hạ tầng bên ngoài, hệ thống giao thông phải thuận tiện để các chuyên gia đến các văn phòng, bao gồm cả xe cá nhân và các loại hình giao thông công cộng như metro. 

Đặc biệt, ông nhấn mạnh một trong những yếu tố quan trọng nhất là phải có kết nối thuận tiện đến sân bay bởi có rất nhiều người thường xuyên đến và đi hằng ngày tại trung tâm tài chính quốc tế.

Từng bước lập trung tâm tài chính quốc tế

Việt Nam đang lên kế hoạch thành lập hai trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng, nơi tiền từ khắp thế giới đổ về mua bán và đầu tư.